9.3.1 Fusies tussen scholen

Obs De Kolk uit Lutjewinkel is per 1-8-2016 samengegaan met obs De Mient in Nieuwe Niedorp. Daarbij is de naam obs De Mient behouden. In de afgelopen jaren werd duidelijk dat De Kolk niet zelfstandig verder kon. In de jaren naar de fusie toe werkten de scholen al nauw samen. Het fusieproces verliep volgens plan.
Ook in Anna Paulowna vond een fusie plaats. Hier ging pcbs De Regenboog, een school van Stichting Kopwerk, samen met obs De Sluis. Daarbij is de naam obs De Sluis behouden. Onder de leiding van een externe procesbegeleider hebben beide scholen toegewerkt naar één school. We noemen deze school een informele samenwerkingsschool omdat zowel de christelijke als de openbare identiteit een plek hebben op deze school die door een openbaar bestuur - Stichting Surplus - wordt bestuurd.

9.3.2 Hoge Ven

De Hoge Ven in Warmenhuizen is de brede school waarin onder andere de basisscholen Torenven van Surplus en De Doorbraak van Stichting Flore zijn gehuisvest. De samenwerking tussen beide scholen in het prachtige gebouw in Warmenhuizen is in 2016 verder geïntensiveerd. Torenven en de Doorbraak zijn op organisatorisch en inhoudelijk terrein nog meer met elkaar gaan samenwerken . Beide besturen hebben bevestigd dat een Integraal Kindcentrum (IKC) het uiteindelijke doel is. Deze uitspraak heeft tot gevolg dat alle ontwikkelingen binnen Torenven gericht zijn op samenwerking. Dit leidt ertoe dat alle nieuwe leerlingen bij de Hoge Ven worden 'aangemeld' en daarna worden ingeschreven evenredig verdeeld over beide brinnummers.

9.3.3 Succesvolle iniatieven rondom het nieuwe leren

Op de scholen is op verschillende manieren gewerkt aan het zogenoemde ‘nieuwe leren’. Deze initiatieven hebben geleid tot vernieuwende didactiek met meer inzet van ICT, wetenschap en techniek. Het onderwijsaanbod is daarbij sterk gericht op de 21ste eeuwse vaardigheden, onderzoekend, ontdekkend en ondernemend leren, talentontwikkeling en meervoudige intelligentie. Een groep scholen heeft zich voor deze vernieuwingsslag verenigd in het project Alle Kansen op school. Een belangrijk onderdeel van dit project is dat men de opgedane kennis en ervaring (nog meer) met andere scholen deelt. Scholen leren zo van en met elkaar.
Hieronder vermelden we enkele belangrijke initiatieven op het gebied van het nieuwe leren in 2016.

  • Eerste Surplus RC Cup

Dit project is in samenwerking met Tata Steel uitgevoerd. Surplus heeft tien radiografisch bestuurbare auto’s aangeschaft waarmee in oktober en november acht schoolteams (bovenbouwleerlingen) en een team van studenten van de Pabo Inholland het in een race tegen elkaar hebben opgenomen. De voorbereiding bestond eruit om de mooiste auto te ontwerpen, sponsors binnen te halen, teamkleding te maken en taken te verdelen om uiteindelijk prijzen in de wacht te slepen voor beste presentatie, financieel beleid, sportiviteit en natuurlijk snelheid. Zie voor een impressie het filmverslag op Youtube: https://youtu.be/9Z6oQ3NNxfw .

  • Exploreon op De Meerpaal

Op de meeste scholen leren kinderen in groep 1 en 2 onbevangen en spelenderwijs. In groep 3 en 4 wordt het leren dan opeens een serieuze aangelegenheid: kinderen zitten in hun bankjes en leren onder andere lezen en rekenen. Vanaf groep 5 komt op de meeste scholen het ontdekkend en onderzoekend leren terug, via de lessen wereldoriëntatie. Dat kan anders, vinden ze op obs De Meerpaal. De school startte daarom met het project 'Exploreon'. Exploreon is erop gericht om de ontwikkelkracht van kinderen ook in groep 3 en 4 vast te houden.
De Meerpaal zocht samenwerking met de Ipabo en Nemo om samen de uitgangspunten van Wetenschap en Techniek in combinatie met meervoudige intelligentie vorm te geven. Nemo vertaalt leerdoelen naar onderzoekende en ontdekkende activiteiten voor de groepen 3 en 4. Het gaat hierbij om een proef van aanvankelijk twee jaar waarbij De Meerpaal een regiofunctie heeft: andere Suplusscholen kunnen op het Exploreon komen kijken en leren. Op het interne communicatieplatform van Surplus - ParaMeter - worden de ontwikkeling van en de ervaringen met het Exploreon verslagen voor alle medewerkers van Surplus.

Bekijk ook de film over het Exploreon op de Meerpaal: https://youtu.be/zTt89dHGnB0 .

  • O4NT en de Peter Petersen prijs voor De Zilvermeeuw

O4NT, kort voor ‘Onderwijs voor een nieuwe tijd’ (ook bekend als Steve Jobsschool), is een onderwijsconcept waarbij kenmerken centraal staan als talentontwikkeling, werken aan 21ste eeuwse vaardigheden en de samenwerking met de omgeving buiten de school. Verder wordt er door de kinderen veel gewerkt op de iPad. Vandaar dat dit onderwijsconcept ook wel de ‘iPad-school’ wordt genoemd. De Zilvermeeuw heeft het eigen Jenaplanconcept uitgebreid met het O4NT concept. Vanaf groep 3 werken de kinderen nu met de iPad.
In 2016 heeft De Zilvermeeuw de Peter Petersen prijs ontvangen, een eerbetoon van de Nederlandse Jenaplan Vereniging aan een school die het Jenaplanonderwijs op een bijzondere en inspirerende wijze vormgeeft. De Zilvermeeuw heeft deze prijs mogen ontvangen, omdat de jury vindt dat de school het 'beste totaalconcept voor onderwijs' biedt. De invoering van O4NT heeft daaraan bijgedragen.

  • Post HBO opleiding Specialist Toekomstgericht Onderwijs

Surplus en de iPabo hebben de handen in elkaar geslagen voor het opzetten van een opleiding tot Specialist Toekomstgericht Onderwijs. De opleiding biedt kennis en vaardigheden voor het ontwerpen en uitvoeren van ‘toekomstgericht’ onderwijs.  Deelnemers krijgen ook de gelegenheid om met elkaar te sparren en te reflecteren op het toepassen van deze kennis en vaardigheden in de eigen onderwijspraktijk. Er is geen kant en klare methode of handleiding voor toekomstgericht onderwijs maar door deze opleiding ontwikkelt men een eigen gereedschapskoffer, die meegenomen wordt naar de onderwijspraktijk. In deze opleiding zijn twee concepten geïntegreerd: wetenschap & technologie en 21ste eeuwse vaardigheden.
De tweejarige opleiding bestaat uit twintig bijeenkomsten en vier inspiratiemomenten. De studiebelasting is 8EC = 224 uur. In september 2016 is de opleiding gestart met 21 deelnemers.
De opleiding is geheel gefinancierd met subsidiegeld, onder andere van het platform Betatechniek.

De eerste inspiratiedag was in november bij Tata Steel. Zie het beeldverslag: https://youtu.be/nDGyxilkfyQ

  • De Zwerm voorbeeldschool Wetenschap & Techniek

Basisschool De Zwerm in Sint Maarten startte het schooljaar 2016-2017 als voorbeeldschool Wetenschap en Techniek van het Nationale Techniekpact. In het Techniekpact hebben overheid, het bedrijfsleven en het onderwijs afgesproken dat in 2020 alle basisscholen wetenschap en technologie hebben opgenomen in hun onderwijs. Om scholen te stimuleren zijn dertig voorbeeldscholen in Nederland geselecteerd, waarvan vier in Noord-Holland. Deze scholen stellen de aankomende periode hun deuren open om hun kennis en ervaringen te delen met andere scholen. De Zwerm is er daar één van en daarop zijn we uiteraard erg trots!

  • Juf in de wolken

Juf in de wolken is een game voor het ontwikkelen van 21ste eeuwse vaardigheden van leerkrachten. Surplus heeft deze game samen met De Waag society, schoolbesturen Ronduit en ISOB en de CBE groep ontworpen. Omdat wij in 2016 gekozen zijn als een versnellingsvraag van de PO Raad hebben wij de verdere ontwikkeling van de game kunnen financieren.
In september 2016 waren alle 21 opdrachten van Juf in de Wolken klaar en is een pilot gestart op diverse scholen. De feedback vanuit deze pilot is gebruikt om Juf in de Wolken 'marktklaar' te maken. In 2017 wordt Juf in de Wolken overgedragen aan de CBE groep.

9.3.4 Samenwerking Stichting Kopwerk - Schooltij

De samenwerking tussen Surplus en de Stichting Kopwerk - Schooltij is gericht op vier gebieden: vergroten van de bestuurskracht, samen nog beter onderwijs neerzetten, samen zorgen voor professionele ondersteuning van de scholen, en samen zorgen voor goed opgeleid personeel. Op deze vier gebieden zijn al veel stappen gezet.  
Wat betreft de bestuurskracht: de voorbereiding van de personele unie op het niveau van bestuur en van de raden van toezicht is vrijwel klaar. Er zijn gesprekken gevoerd met de wethouders van de belanghebbende gemeenten, en die staan er positief tegenover. We verwachten de afronding van de besluitvorming in 2017. Het vaststellen van de beslisdocumenten ligt op schema met uitzondering van het ontwerp van het stafbureau. De afstemming van het beleid van de stichtingen aan de bestuurstafel loopt goed, en de raden van toezicht volgen het proces kritisch in hun gezamenlijke vergaderingen. Vanaf januari  2017 vergaderen de bestuurders samen, en vergaderen ook de raden van toezicht gezamenlijk.

Samenwerking tussen scholen
Twee scholenkoppels zijn inmiddels gefuseerd tot (informele) samenwerkingsscholen: De Meertuin in Slootdorp en De Regenboog-De Sluis in Anna Paulowna. Op andere plekken worden gesprekken gevoerd over hoe scholen van de verschillende stichtingen die dichtbij elkaar liggen elkaar op onderwijsvisie en inhoud kunnen versterken. De vorm van de samenwerking is altijd maatwerk. Onderwijskwaliteit, onderwijsvisie en continuïteit zijn altijd leidend in de keuzes die we maken in de samenwerkingsvormen.
Veel meer scholen vinden elkaar inmiddels spontaan op inhoudelijke samenwerking, ook waar ze niet in elkaars voedingsgebied liggen. Soms is de aanleiding een nieuwbouwplan, zoals bij De Ark en de locatie Groeneweg van De Julianaschool in Schagen, soms het partnerschap in een kindcentrum, zoals bij de Wegwijzer en de Niko Tinbergenschool in Schagen. Maar ook gezamenlijke initiatieven op het gebied van ontdekkend en ontwerpend leren zijn op gang gekomen, bijvoorbeeld tussen de Zilvermeeuw in Wieringerwerf en De Fontein in Den Helder.

Gezamenlijke staf
De voorbereiding van de gezamenlijke  ondersteuning is in volle gang. Er is een akkoord met de gemeente Hollands Kroon over gezamenlijke huisvesting van het stafbureau van Surplus en het servicebureau van Kopwerk-Schooltij. De afstemming  van de werkwijzen en het ontwerp van de gezamenlijke staf is gestart in 2016. Dit proces vergt meer tijd dan gepland. De samenwerking met de stafbureaus komt pas echt op stoom wanneer we gezamenlijk zijn gehuisvest, dus vanaf augustus 2017. Voor de integratie van de stafbureaus nemen we drie jaar de tijd.

Gezamenlijk opleiden
Op onderwijsvisie hebben de organisaties elkaar gevonden. De doorvertaling daarvan in het opleidingsbeleid staat nog aan het begin. Wel zijn we in 2016 gestart met een gezamenlijke groep talenten die ambitie hebben om schoolleider te worden. In 2017 zullen we de volgende stappen zetten naar een geïntegreerd opleidingsbeleid.

9.3.5 Stichting Samenwerkingsscholen Kop van Noord-Holland

In maart 2015 is de naam van Stichting Samenwerkingsschool Slootdorp gewijzigd naar Stichting Samenwerkingsscholen Kop van Noord-Holland (SSKNH). Gelijktijdig is de heer J. Deckers als bestuurder toegevoegd. Met Surplus vormt SSKNH een personele unie.